عکس، سیاه چاله ای خاموش، ناگهان به یکی از درخشان ترین اجرام کیهان تبدیل شد - وبلاگ رشد آرمان

به گزارش وبلاگ رشد آرمان، زومیت نوشت: سیاه چاله ای به فاصله 10 میلیارد سال نوری، ناگهان روشن شد و به یکی از پرنورترین پدیده های گذرای ثبت شده در طول تاریخ تبدیل شد.

دانشمندان با زیر و رو کردن سراسر کیهان برای پیدا کردن نشانه هایی از انفجاری نادر، سیاه چاله ای خاموش مانند گارگانتوا، سیاه چاله فیلم اینتراستلار، را در دنیاِ اولیه شناسایی نموده اند که ناگهان فعال شده و برای یک چشم برهم زدن (در مقیاس کیهانی) از جرمی تاریک، به یکی از درخشان ترین اجرام دنیا تبدیل شده است.

تخمین زده می گردد، این سیاه چاله که J221951 نام دارد، 10 میلیارد سال نوری از زمین فاصله داشته باشد. این یعنی زمانی که این غول کیهانی چراغ هایش را روشن نموده، دنیا تقریبا یک چهارم عمر فعلی اش را داشته است. با وجود این فاصله طولانی، درخشش سیاه چاله به حدی بود که ستاره شناسان در ابتدا آن را با انفجاری ستاره ای در فاصله کمتر از یک میلیارد سال نوری اشتباه گرفتند.

به گفته پژوهشگرانِ این مطالعه، درخشندگی زیاد این سیاه چاله از چنین فاصله ای، آن را به یکی از درخشان ترین پدیده های گذرایی (جرمی که ناگهان روشن شده و سپس محو می گردد) که تا به امروز شناسایی شده تبدیل نموده است. پیش نویس این مطالعه که برای انتشار در نشریه Monthly Notices of the Royal Astronomical Society، پذیرفته شده، اکنون در arXivدر دسترس است.

مَت نیکُل، ستاره شناسی از دانشگاه کوئین در بِلفَست که از نویسندگان این مقاله است، در این باره می گوید: در سال های اخیر، دانش ما از کارهای مختلفی که سیاه چاله های کلان جرم می توانند انجام دهند، بسیار توسعه یافته است. J221951 یکی از عجیب ترین نمونه های آن است که ما را شگفت زده نموده است.

نخستین شگفتی در مسیریابی موج گرانشی بود؛ تلاطم های سریعی در فضا-زمان که به وسیله برخوردهای بزرگ کیهانی ایجاد می شوند. پژوهشگران فکر می کردند که این موج، حاصل برخورد دو ستاره نوترونی است؛ ستاره های چگال و مُرده ای که از برخورد آن ها، انفجارهای درخشانی به نام کیلونووا ایجاد می گردد.

ولی این بار، با اینکه موج ایجادشده در فضا-زمان به جرمی درخشان منتهی می شد، برخلاف یک کیلونووا که در ابتدا آبی رنگ است و پس از چند روز که کم نور شد، به رنگ قرمز دیده می گردد، برای ماه ها، درخشان و آبی به جای مانده، که فراتر از مدت مورد انتظار برای انفجاری ستاره ای است.

رصدهای پی جویی با استفاده از چندین تلسکوپ، از جمله تلسکوپ هابل ناسا و رصدخانه نیل گِرِلز سوییفت، نشان داد که این جرم ناشناخته، در امتداد مرکز کهکشانی دور و کم نور واقع شده است و احتمالا سیاه چاله ای کلان جرم مانند سیاه چاله مرکزی راه شیری است. پس از 10 ماه درخشش، این جرم مانند قبل، از دید پنهان شد که ثابت می نماید نه خود کهکشان، بلکه پدیده ای گذرا درون آن، دچار فوران پرانرژی شدیدی شده است.

به گفته پژوهشگران، اگر J221951 دارای سیاه چاله ای کلان جرم باشد، برای انفجار درخشان آن، دو شرح احتمال دارد. نخست اینکه سیاه چاله، ستاره ای را که در مداری پیرامونش می گشته، جذب نموده و در این فرایند که رویداد فروپاشی کِشَندی یا اسپاگتی شدن نامیده می گردد، ستاره ، کشیده شده و از هم گسسته است. احتمال دوم که مبهم تر است، تغییر شرایط سیاه چاله از حالت خفتگی، به تغذیه حریصانه از دیسک گازی است که پیرامونش به سرعت در گردش است.

درک دقیق علت فعال شدن این سیاه چاله، نیازمند مطالعه بیشتر انرژی خروجی این جرم است. اگر سیاه چاله ناگهان دوباره بدرخشد، به این معنی است که در حالت تغذیه واقع شده است. ولی اگر همچنان به کم نور شدن ادامه دهد، احتمالا ستاره ای بدشانس، به شگفت انگیزترین شکل ممکن، بلعیده شده است. به امید آنکه همه چنین سرانجام باشکوهی داشته باشیم.

227227