رویکرد تازه ماهنامه های سروش خردسالان و سروش بچه ها در سه محور اساسی اعلام شد - وبلاگ رشد آرمان

به گزارش وبلاگ رشد آرمان، سرویس کودک و نوجوان خبرنگاران (ایبنا)، پس از انتشار شماره های فروردین ماه ماهنامه سروش خردسالان و سروش بچه ها، شماره اردیبهشت ماه قرار است با تأخیر منتشر گردد. این دو ماهنامه از مجلات قدیمی بچه ها هستند که تجربه هایی باارزش و کوشش هایی پربازده در پسِ آنهاست. برای آگاه شدن از علت تأخیر در انتشار این ماهنامه ها و بعلاوه سازوکار تازه آنها با وجود سردبیران تازه با منوچهر اکبرلو، یکی از سردبیران سروش خردسالان و سروش بچه ها گفت وگو نموده ایم که در ادامه می خوانید:

- چرا شماره اردیبهشت ماه به موقع منتشر و توزیع نشد؟ آیا برای شماره خردادماه هم این تأخیر پیش خواهد آمد؟

به علت مسائل اداری و فنی شماره اردیبهشت ماه به موقع منتشر و توزیع نشد. قطعا سعی می کنیم که مشکل را برطرف کنیم و ان شا الله برای شماره بعد روند منظم قبلی حفظ خواهد شد. این اتفاق برای تمام نشریات و حتی روزنامه ها که به صورت روزانه پخش می شوند هم ممکن است رخ دهد.

- در بخشی از این ماهنامه داستان های خود مخاطبان منتشر می گردد. ملاک سردبیران برای انتخاب آنها چیست؟ آیا ملاک های انتخاب داستان هایی که امروز منتشر می شوند با سال های گذشته تغییری نموده است؟

انتشار داستان یا کلا مطالبی از مخاطبان که بچه ها یا نوجوانان هستند در نشریات کودک اتفاق می افتد و در دوره های قبلی سروش هم بوده است. در نشریات دیگر مثل رشد هم بوده و امری طبیعی است. در بعضی دوره ها سردبیران تصمیم می گیرند بخشی از نشریه را به این موضوع اختصاص دهند. طبیعتا داشتن کیفیت لازم برای انتشار یک مطلب لحاظ می گردد. هدف ما انگیزه دادن به بچه هاست؛ اینکه می توانند مطلب بنویسند در حدی که منتشر گردد.

به نظرم ملاک انتخاب نسبت به دوره های قبل تفاوتی ننموده است؛ مگر اینکه در یک مورد خاص، نشریه خاص هدف خاصی هم داشته باشد.

- سروش خردسالان و سروش بچه ها بویژه بچه ها بسیار قدیمی است و مرجع و منبع مطبوعاتی خوبی بوده برای اهالی کودک و نوجوان؛ اما در جست و جوهایی که ما داشتیم نه در خود سایت انتشارات سروش و نه در رسانه های دیگر به خوبی شماره ها معرفی نمی شوند. درنهایت مخاطب از انتشار یا مطالب هر شماره آن طور باید و شاید آگاه نمی گردد. نظر شما در این باره چیست؟ این چالش را چطور می گردد برطرف کرد؟

انتشار شماره های تازه معمولا در سایت انتشارات سروش اطلاع داده می گردد. بله؛ ایده آل ما این است که هر نشریه سایت مستقل داشته باشد؛ یعنی سروش کودک و سروش خردسال مستقل باشد. به این ترتیب گرافیک و نوع برخورد و لحن کلام و غیره فرق خواهد نمود و می توان مطالب شماره های قبل را در آن گذاشت؛ شماره هایی که دیگر وجود ندارند و تتازهچاپ هم نمی شوند. این مسئله بودجه های خاص خود را می طلبد و متأسفانه شرایط مالی نهادهای فرهنگی به گونه ای نیست که ما بتوانیم با ایده آل هایمان جلو برویم؛ وگرنه به نظر من امروزه داشتن یک سایت برای ارائه دیجیتال مطالب و محتواها امری لازم و لازم است.

بعلاوه داشتن یک صفحه فعال در فضای مجازی و رسانه هایی که مخاطب زیادی دارند: مثل کانال شاد یا شبکه های اجتماعی مثل اینستاگرام. انجام این کارها هم بودجه می خواهد و هم نیرو.

- چرا مطبوعات کودک و نوجوان مثل سروش بچه ها این طور مهجور شده است؟ برای بهتر دیده شدن و معرفی این مجلات باسابقه به بچه ها و مخاطبان امروز که شاید به واسطه فضای مجازی آن قدر هم با مطبوعات و مجله فیزیکی ارتباط نداشته باشند، چه کسانی وظیفه دارند؟

مطبوعات کودک و نوجوان مهجور نشده است؛ به این معنا که شکل های تازهش مطرح است. امروزه هر نشریه ای چه فصلنامه پژوهشی علمی باشد برای متخصصان و چه سروش خردسال باشد برای خردسالان، باید حتما یک سایت داشته باشد تا همه بتوانند از کودک و بزرگسال به وسیله فضای دیجیتال و اینترنت به نشریه دسترسی داشته باشند. مشکل امروزی نشریات کاغذی جدای از بحث قیمت بسیار بالای کاغذ، بحث توزیع و تیراژ است و اینکه بتوانیم نشریه را به گوشه وکنار ایران برسانیم و حتی به دست ایرانیان یا علاقه مندان خارج از کشور. این کارها هزینه های زیادی را می طلبد که سنگین است و ممکن است کل بودجه یک انتشارات را به خود اختصاص دهد؛ پس حالتی آرمانی دارد.

برای بهتر دیده شدن همان بحثی را که در پاسخ به سوال قبلی گفتم دوباره اشاره می کنم. راهی جز این نیست که در فضای مجازی، نشریه ها صفحات مخصوص به خود را داشته باشند و از آن مهم تر سایت مستقل؛ حتی آرمانی تر بگویم یک اپلیکیشن مخصوص که همه شماره ها و مطالب با یک جست وجوی ساده در دسترس مخاطبان قرار بگیرد و بتوانیم با آنها تعامل داشته باشیم. این جزو آرزوهای ماست که نمی دانیم به آن می رسیم یا خیر؛ اینکه بچه ها بتوانند در هر مطلب نظر بگذارند و آثار خود را مثل نقاشی، مطلب و شعر بفرستند و اظهارنظر داشته باشند. درواقع بتوانند آن چیزی را که در نشریه به صورت رسمی- چه کاغذی چه در سایت- مطرح می گردد کامل نمایند. امروزه شکل ایده آل یک نشریه مثل هر ابزار دیگری تعامل است که این ها به بودجه هایی احتیاج دارد که فعلا قادر به تأمینش نیستیم.

- درباره رویکرد سردبیران تازه نشریه برایمان بگویید که در این شماره های منتشرشده و شماره های بعدی قرار است به چه محورهایی بیشتر بپردازند؟

من و بیش از من، علیرضا رحیمی که کارشناس این رشته است سه محور اساسی را برای نشریات سروش بچه ها و سروش خردسالان برنامه ریزی نموده ایم. طراحی فکری اش را آقای رحیمی انجام داده است. ما سه محور را در نظر گرفته ایم:

محور اول، مهارت های زندگی فردی و اجتماعی است که هدفش آشنایی بچه ها با این مهارت هاست و شعارش توانا باش است. محور دوم، فرهنگ، ادبیات و هنر ایرانی اسلامی است با هدف آشنایی بچه ها با زندگی، مردم و محیط پیرامون در بستری فرهنگی که شعار این محور دانا باش است و محور سوم، آشنایی با دانش ها و فنون است با شعار کنجکاو باش.

رویکرد ما این است که این سه محور و شعار را به صورت عملی پیش ببریم و سعی می کنیم در هر قسمتی، بچه ها منفعل نباشند و مطالب نشریه مثل کلاس درس نباشد که صرفا یک نفر حرف بزند؛ بلکه تقریبا پرسش هایی در شروع یا خاتمه همه مطالب وجود دارد؛ یعنی با آن پرسش ها خاتمه هر مطلب، شروعی است برای بچه ها با فعالیت هایی که قرار است به وسیله پرسش ها انجام دهند.

- درباره هر کدام از محورها و کارهایی که قرار است با توجه به آن انجام گردد بیشتر برایمان بگویید.

از بین انبوه مهارت های فردی و اجتماعی که یک کودک و خردسال احتیاج دارد ما تعدادی را انتخاب نموده ایم. می دانیم که این ها بسیار زیادند. من برای فراوری یک مجموعه انیمیشن با هدف آموزش مهارت ها، 250 قسمت کار کردم. به عبارتی دیگر دست کم ما برای آن برنامه، 250 مهارت را لیست کردیم؛ اما در این جا از آن جایی که در سال در برترین شکل ممکن، هر ماه یک شماره داریم و در مجموع 12 شماره، باید از بین این انبوه مهارت ها مهم ترین هایش را انتخاب کنیم: آن هم برای بچه های امروز. یعنی مثلا سه یا پنج سال بعد چه ما باشیم چه هر دوست دیگری، حتما باید اولویت هایش را تغییر دهد؛ همان طور که اولویت های بچه های پنج سال پیش متفاوت بوده است.

ما روی این ها متمرکز هستیم: برقراری ارتباط، ارتباطات غیرکلامی، عضویت در گروه، ابراز احساسات، مراقبت از خود و دیگران، حل مسئله، گفت وشنود و کنکاش، حفاظت از خود یا به عبارت دیگر روی پای خود ایستادن و مدیریت تعارض ها.

فکر می کنیم مهارت های نُه گانه بسیار اولویت دارد؛ بدیهی است که در شعرها و داستان ها و مطالب دیگری که می نویسیم مهارت های ذهنی هم خواهیم داشت: مثل آگاهی از تفاوت ها و حل اختلاف، مقابله و تصمیم گیری و آگاهی هیجانی و کنترل هیجانات، همدلی و همکاری و مفیدبودن، دوست یابی، احترام و توجه، خودآگاهی و خودکنترلی و آگاهی اجتماعی و حل مسئله اجتماعی. این ها در محور اول قرار دارند.

در محور دوم که آشنایی با فرهنگ، ادبیات و هنر ایرانی اسلامی است ما می کوشیم بچه ها با زندگی، مردم و محیط پیرامون شان در بستری فرهنگی آشنا شوند؛ به این علت در هر شماره به یک جایی از سرزمین ایران می رویم و با همه چیز آن منطقه آشنا می شویم: مثل نحوه زندگی از غذا خوردن تا آداب و رسوم. شعار این بخش دانا باش است و ما تأکید داریم بر پیشینه ملی میهنی و دینی، محیط زیست، زبان، نژاد، قومیت، خرده فرهنگ ها و آیین و سنن شان، مشاهیر و جاذبه های میراث فرهنیگی، ادبیات، صنایع دستی و حرفه ها و درنهایت می کوشیم زندگی اجتماعی، حساسیت اجتماعی و مسئولیت پذیری اجتماعی را به بچه ها یاد دهیم.

در محور سوم نیز که آشنایی با دانش ها و فنون با شعار کنجکاو باش است، ما به مفاهیم اساسی که بچه ها احتیاج دارند مثل کنجکاوی، پرسش گری، گفت وگو، خلاقیت، مطالعه و کشف و فعالیت عملی علمی خواهیم پرداخت.

این ها بحث ها و پشتوانه های نظری ما در سروش خردسالان و سروش بچه ها است و به نوعی آرمان های ماست که سعی می کنیم در هر شماره تا حد زیادی آنها را رعایت کنیم. طبیعتا هر فعالیتی را می توان نقد کرد و ما با آغوش باز پذیرای نقد عزیزانی که در حوزه کودک و نوجوان کار می نمایند هستیم: چه روان شناسان و جامعه شناسان و دانشمندان علوم تربیتی کودک و نوجوان و چه نویسندگان و شاعران و هنرمندانی که همکاران ما هستند. نشریه پست الکترونیکی دارد و دست کم در دو جای نشریه ذکر نموده ایم که همه بویژه خانواده ها می توانند نظرات شان را از آن طریق بگویند. بدیهی است که نقدها یاری می نماید دانش ما در این زمینه افزایش پیدا کند و شماره های بعد را نسبت به قبل، با کاستی های کمتری منتشر کنیم.