زویا پیرزاد؛ نویسنده ای که چراغ ها را خاموش کرد - وبلاگ رشد آرمان

به گزارش وبلاگ رشد آرمان، خبرنگارانـ زویا پیرزاد نویسنده و مترجم معاصر ایرانی است که ارمنی تبار است. مهم ترین و مشهورترین اثر زویا پیرزاد رمان چراغ ها را من خاموش می کنم است که به زبان های مختلف جهان ترجمه شده و جوایز ادبی بسیاری را کسب نموده است. پیرزاد نویسنده ای است که زنانگی اش در آثارش به شکل بسیار بارزی هویداست. او در آثارش بیشتر به زندگی زنان ایرانی و جایگاه آن ها در جریان تغییرات و تحولات اجتماعی می پردازد. در ادامه این مطلب برآنیم تا مروری کوتاه بر زندگی و آثار زویا پیرزاد داشته باشیم، با این امید که بتوانیم سهم کوچکی را در آشنایی با مشاهیر و چهره های ادبی سرزمینمان ادا کنیم.

زندگی نامه

زویا پیرزاد نویسنده ارمنی تبار ایرانی است که در سال 1331 در شهر آبادان متولد شده است. او در همان شهرآبادان به مدرسه رفت و بعد ها برای ادامه زندگی راهی تهران شد. پیرزاد دو پسر به نام های ساشا و شروین دارد و هم اکنون ساکن کشور آلمان است. پیرزاد کار خود را با ترجمه شروع کرد و ترجمه کتاب آلیس در سرزمین عجایب اولین کار او در این حوزه محسوب می گردد. او بعد از ترجمه قدم به جهانی نویسندگی گذاشت و کار خود را با نوشتن داستان کوتاه شروع کرد. پیرزاد در دهه 70 سه مجموعه داستان کوتاه خود را به نام های مثل همه عصرها، طعم گس خرمالو و یک روز مانده به عید پاک منتشر کرد که در سال های اخیر در مجموعه ای جامع به نام سه کتاب منتشر شده است.

پیرزاد بعد از انتشار این سه مجموعه تصمیم به نوشتن داستان بلند گرفت و به این ترتیب اولین و مشهورترین رمان بلندش را به نام چراغ ها را من خاموش می کنم در سال 1380 منتشر کرد که مورد استقبال بسیار زیادی نهاده شد و جوایز ادبی مهمی را کسب کرد که یکی از مهم ترین آن ها جایزه بنیاد هوشنگ گلشیری است. داستان این رمان در شهر آبادان و در دهه 40 و 50 شمسی پیش می رود. قهرمان داستان زنی ارمنی تبار به نام کلاریس است که ما با زندگی آرام و در عین حال آزار دهنده او پیش می رویم. روایت پیرزاد در این کتاب ساده و روان همراه با وصف های بی نظیر است. نویسنده با مهارتی وصف ناپذیر به توصیف فضا های داستانی مانند خانه، محوطه، خیابان و نحوه تعامل با افراد پرداخته است، به طوری که خط روایی داستان هرگز از دست نمی رود و بر جذابیت داستان می افزاید.

پیرزاد بعد از این تجربه پیروز در سال 1383 دومین رمان بلند خود را به نام عادت می کنیم منتشر کرد که مانند تجربه قبلی در این کتاب هم قهرمان داستان یک زن است. این کتاب گرچه نتوانست محبوبیت چراغ ها را من خاموش می کنم را کسب کند؛ اما باز هم قابل تامل است. پیرزاد در این کتاب روایتگر سه نسل از زنان یک خانواده است که هر یک از آن ها خصوصیات مخصوص به خود را دارند.

به طور کلی می توان گفت که زویا پیرزاد نثری زنانه دارد و در نوشته هایش از دغدغه های زنان و دل مشغولی های آن ها می نویسد. یکی از مهم ترین ویژگی های نویسندگی او توجه به جزئیات و مسائل ساده و پیش پا افتاده زندگی است. قهرمانان داستان های پیرزاد معمولا زنانی از قشر ها و طبقات مختلف اجتماع هستند که او سعی دارد مشکلاتشان را مطرح کند و گاه در پی راه حلی برای آنهاست. به عبارت دیگر پیرزاد توانسته است زنانگی اش را در داستان هایش به خوبی به نمایش بگذارد.

او معتقد است دیدگاهی که نسبت به زنان ایرانی در جهان وجود دارد، اشتباه است و خود در این باره می گوید:

من در خصوص زنان زیاد می نویسم؛ زیرا زنان در حال حاضر در مرکز دل مشغولی های من قرار دارند. اینکه فکر می کنم زنان به مردان وابسته هستند، واقعا مرا رنج می دهد. سرنوشت و زندگی یک زن همیشه به زندگی یک مرده گره خورده است و این چیزی است که جامعه از زن توقع دارد: کار کردن در منزل، ازدواج کردن و سپس بچه دار شدن...

آثار زویا پیرزاد به زبان های انگلیسی، آلمانی، فرانسه، لهستانی، یونانی، ترکی، گرجی، چینی، ایتالیایی، ژاپنی و ارمنی ترجمه شده است. او از سوی دولت فرانسه پیروز به دریافت جایزه شوالیه ادب و هنر نیز شده است.

در انتهای مطلب برشی کوتاه از رمان مشهور و پیروز چراغ ها را من خاموش می کنم تقدیم به شما کاربران گرامی خواهد شد:

معلم پیانوی بچه ها زن انگلیسی سفید و بوری بود. با مردی ایرانی ازدواج نموده بود و بعد از سال ها زندگی در ایران فارسی را خیلی بدتر از ما ارمنی ها حرف می زد. قبل از شروع کلاس بچه ها پرسید: نمره تلفن ما رو شما به هانومِ. هانومِ. اسمش چی هست؟ همسایه شما گفتم: سیمونیان دست گذاشت روی پیشانی کک و مکی اش. اوه سیمونیان. امروز تلفن کرد. هیلی هانومِ عژیبی هست. گفت بیا پیانو ما کوک کن. گفتم من پیانو کوک کن نیست که. هیلی بی تربیت حرف زد. ابرو های نازک بور و شانه های ظریفش را داد بالا، انگشت ها را با ناخن های قرمز چند بار توی هوا تکان داد و بچه ها را برد به اتاق پیانو. انگار خودم کار زشتی نموده باشم، خجالت زده در اتاق پذیرایی نشستم. به راحتی های چهارخانه و پرده های گلدار و مجسمه های کوچک و تابلو های بزرگ و ظرف های نقره و چینی نگاه کردم و منتظر تمام شدن کلاس بچه ها با خودم کلنجار رفتم که به تو چه؟ مسئول کار های زشت بقیه تو نیستی. آرتوش حق دارد. با این خانواده نباید زیاد معاشرت کنی. نگاهم را دور اتاق گرداندم. گردگیری این همه مجسمه های ریز و درشت و تابلو و ظرف حتما خیلی وقت گیر بود...